Łuszczyca - charakterystyka, przyczyny, objawy i leczenie

Charakterstyka łuszczycy

Łuszczyca charakteryzuje się zmianami chorobowymi na skórze, które  występują jako skutek nieprawidłowego oraz nadmiernego rogowacenia naskórka. Jest to choroba przewlekła, o częstych nawrotach, objawiająca się stanami zapalnymi skóry.  Zdarza się również, że choroba dotyka płytki paznokci, przy czym dolegliwości te mogą towarzyszyć zmianom skórnym, lub występować niezależnie. Występują też przypadki kiedy choroba obejmuje również stawy, które mogą zostać zaatakowane równolegle. Powodem występowania choroby są głównie predestynacje genetyczne.W Europie zachorowalność na łuszczycę obejmuje ok. 2% ogółu populacji.

Łuszczyca nie jest chorobą zakaźną

Takie mylne wrażenie u osób zdrowych powodują często widoczne i nieprzyjemne objawy choroby. Do zakażenia łuszczycą nie dochodzi drogą kropelkową, nie wywołują jej bakterie czy wirusy z powietrza, a u jej podstaw leżą głównie predyspozycje genetyczne. Łuszczyca najczęściej dotyka skóry na łokciach, kolanach, skóry głowy a w stanach zaawansowanych obejmuje większe powierzchnie skóry. Przyczyny powstawania łuszczycy nie są jednoznaczne. Badania wskazują, że zasadniczy udział w powstawaniu choroby mają czynniki genetyczne i podłoże immunologiczne. Istotny wpływ mają również czynniki środowiskowe, przebyte infekcje, urazy, stres oraz farmakoterapia.

Objawy łuszczycy

Objawy łuszczycy są dosyć charakterystyczne. W pierwszej fazie choroby na skórze występuje wykwit przypominający wyglądem czerwonobrunatną grudkę o średnicy około 1 do 2 cm, która jest wyraźnie widoczna na tle zdrowej skóry. Powierzchnia ta złuszcza się samoistnie, lub jej zdrapanie powoduje, że naskórek w miejscach dotkniętych chorobowo staje się błyszczący i gładki. Nazywamy ten stan objawem świecy stearynowej. W kolejności choroba może objąć coraz większe partie skóry. Łuski pokrywające miejsca chorobowe z czasem zmieniają się, tworząc zgrubienia o nierównej i chropowatej powierzchni.

Innym objawem łuszczycy jest stan, w którym skóra staje się bardzo wrażliwa, a jej niewielkie otarcie powoduje uszkodzenie naczyń krwionośnych i krwawienie kropelkowe. W aktywnej postaci łuszczycy po każdym urazie uwidaczniają się charakterystyczne dla łuszczycy wzdłużne zmiany skóry. W przypadku występowania łuszczycy na owłosionej skórze głowy mówimy o tzw. koronie łuszczycowej, która objawia się zmianami w postaci grudek i srebrzystych łusek obejmujących zazwyczaj duże obszary skóry. Obserwujemy również zmiany obejmujące linię poniżej włosów, oraz na czole. Wówczas właśnie tworzy się efekt zwany koroną. 

Łuszczyca paznokci

W łuszczycy, która obejmuje paznokcie, powstają zgłębienia na powierzchni płytki paznokcia oraz tzw. objaw plamy olejowej w postaci żółtych przebarwień. Taki stan powodują zmiany grudki łuszczycowej pod paznokciem. Ponadto, na powierzchni paznokci mogą występować bruzdy, zgrubienia oraz kruchość płytek i zmatowienie płytki paznokcia.

Wyróżniamy również:

• łuszczycę brodawkową, która powstaje w wyniku zaniedbania łuszczycy zwykłej i charakteryzuje się brodawkowatym przerostem naskórka, najczęściej w obrębie podudzi,
• łuszczyca wysiękową, zazwyczaj towarzyszy łuszczycy stawowej i obejmuje skóry na zgięciach stawowych,
• łuszczycę bruzdowatą, w której zmiany na skórze są przerośnięte, nawarstwione i wilgotne,
• łuszczycę stawową mogącą obejmującą wiele stawów oraz kręgosłup, co powoduje sztywność poranną, w wielu przypadkach wywołuje zniekształcenia i może prowadzić do inwalidztwa.

Sposób leczenia łuszczycy

jest zależny od stopnia i rodzaju choroby, a także tego, jaka powierzchnia ciała jest objęta stanem chorobowy. W przypadku lekkich stanów stosuje się leczenie miejscowe, a w stanach zaawansowanych wykorzystuje się metody leczenia skojarzonego i stosuje się leczenie ogólnoustrojowe i miejscowe. W leczeniu wykorzystuje się m.in. preparaty keratolityczne, Pirokton Oalminy (składnik preparató1) Blue Cap), dziegcie, które są pochodnymi suchej destylacji drewna, fototerapię, glikokortykosteroidy miejscowe, analogi witaminy D3, fotochemioterapię, cytostatyki, cyklosporynę oraz retinoidy.

Duże znaczenie w procesach przebiegu terapii ma również właściwa dieta. Ważna jest jakość spożywanych produktów oraz ich ilość i częstotliwość, w tym; odpowiednie nawodnienie organizmu oraz aktywność fizyczna. Czynniki te odgrywają ogromne znaczenie w procesach metabolicznych w organizmie, a także podczas usuwania toksyn. Dieta powinna dostarczać do organizmu niezbędne składniki, które odpowiadają za prawidłowe nawilżenie skóry i poprawiające jej ogólną kondycję.

ŁZS – Łojotokowe Zapalenie Skóry

Łojotokowe zapalenie skóry jest chorobą przewlekłą i nawrotową. Obszarami najczęściej zajętymi przez łojotokowe zapalenie skóry są te części ciała, które zostały przez naturę wyposażone w licznie występujące gruczoły łojowe. Charakteryzuje się występowaniem zmian rumieniowo-złuszczających na twarzy, owłosionej skórze głowy, klatce piersiowej, w okolicy powiek, brwi, okolicach uszu, pod pachami, w fałdach skórnych, w okolicach zgięć stawowych i miejscach intymnych. Zdarza się również, że Łojotokowe Zapalenie Skóry występuje na dłoniach. Jest to najczęściej występująca choroba skóry. Szacuje się, że zapada na nią ok. 10% populacji, z czego najczęściej dotyka osoby w wieku pomiędzy 18-tym a 40-tym rokiem życia i zdecydowanie częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet. Często też objawy choroby obserwuje się u niemowląt, jak również u osób starszych, głównie z zaburzoną odpornością. Nie jest to jednak choroba uwarunkowana ściśle genetycznie.

Badania kliniczne nie dają jednoznacznej odpowiedzi na pytanie; jakie są bezpośrednie przyczyny rozwoju i powstawania choroby. Przyjmuje się, że jej początkiem jest nadmierne, chorobliwe wydzielaniu łoju przez gruczoły w miejscach ciała, w których występują najbardziej intensywnie, co w połączeniu z nieprawidłową pracą układu odpornościowego prowadzi do namnażania się na powierzchni skóry grzyba – drożdżaka z rodzaju Malassezia. Drożdżaki z tej grupy występują na skórze człowieka w sposób naturalny, jednak w pewnych okolicznościach mogą nasilać zmiany chorobowe. Drożdżaki wytwarzają enzym zwany lipazą, który zapoczątkowuje proces zapalny. Dodatkowe znaczenie w zaostrzeniu choroby mogą mieć leki, w tym haloperydol, sole złota, chloropromazyna czy psoraleny. Istnieje też związek łojotokowego zapalenia skory z chorobami układu nerwowego, w tym chorobą Parkinsona, padaczką (u tych pacjentów choroba może mieć cięższy przebieg). Zaobserwowano też, że łojotokowe zapalenie skóry częściej dotyka osoby z osłabionym układem odpornościowym. Powstanie łojotokowego zapalenia skóry nie ma natomiast związku z reakcjami alergicznymi organizmu.

Łojotok powołuje zmiany skórne w postaci łuszczenia się skóry i powstawanie rumieniowato czerwonych plam o nieregularnym kształcie, na których widoczne są fragmenty złuszczającego się naskórka, zabarwionego przez nagromadzony w warstwie rogowej łój, na żółtawy kolor. Pacjenci z łojotokowym zapaleniem skóry mogą uskarżać się na niewielki świąd skóry oraz pieczenie i czerwone zmiany wysiękowe, zwłaszcza w miejscach, których przewietrzanie jest utrudnione np. w fałdach skórnych. Przewlekłe stany zapalne mogą spowodować przerzedzenie włosów. W przypadku występowania choroby u pacjentów w podeszłym wieku, Łojotokowe Zapalenie skóry może prowadzić do erytrodermii, czyli uogólnionego stanu zapalnego skóry.

Terapia miejscowa w ŁZS polega na stosowaniu kremów, zawierających substancje przeciwgrzybicze i przeciwzapalne. W leczeniu zmian chorobowych owłosionych powierzchni skóry, zwłaszcza na skórze głowy, wykorzystuje się Pirokton Oalminy, będący jednym z głównych składników preparatów Blue Cap. Ponadto, wykorzystuje się; dziegcie, ichtiol czy siarkę. W bardziej nasilonych postaciach łojotokowego zapalenia skóry lekarz może rozważyć leczenie lekami przeciwgrzybiczymi stosowanymi doustnie.

W leczeniu łojotokowego zapalenia skóry mają zastosowanie zarówno leki przeciwzapalne, jak i przeciwgrzybicze. Do leków przeciwzapalnych należą miejscowe glikokortykosteroidy (stosowane pod nadzorem lekarza) oraz inhibitory kalcyneuryny (takrolimus i pimekrolimus). W przypadku występowania ŁZS nie wolno stosować glikokortykosteroidów, zwłaszcza tych silnie działających.

Egzema

Egzema to choroba mogąca przybrać postać ostrego lub przewlekłego stanu zapalnego skóry. Choroba może mieć wiele różnych postaci, które objawiają się rumieniem, grudkami zapalnymi, pęcherzykami, nadżerkami, sączeniem i strupkami. Egzema może pojawić się w każdym wieku i ma charakter powracający. Wyróżniamy egzemę endogenną, występującą na skutek dziedziczenia i słabej odporności immunologicznej, oraz egzemę endogenną pojawiającą się najczęściej jako efekt alergii na czynniki zewnętrzne np. materiały lub produkty żywnościowe. W takim przypadku zaleca się wykonanie testów alergicznych, aby określić czynniki alergizujący. W wielu przypadkach przyczyny powstawania choroby upatruje się również w warunkach środowiskowych.

Do jednych z głównych czynników alergicznych mających wpływ na powstawanie egzemy należą; farby do włosów, kosmetyki, w tym kremy, pasek do zegarka, kolczyki, itp. Alergeny wewnątrzustrojowe, które powodują powstawanie choroby to pasożyty jelitowe i ogniska bakteryjne. Należy też wspomnieć o egzemie występującej w postaci tzw. wyprysku „zawodowego”, w której alergeny związane są z rodzajem wykonywanej pracy. Konieczna jest wówczas zmiana stanowiska pracy, a czasem nawet przejście na rentę zawodową.

Osoby dotknięte chorobą odczuwają silny świąd skóry, pieczenie oraz jej pękanie i suchość, którym towarzyszy powstawanie ran. U osób dotkniętych z egzemą na początku pojawia się mały obrzęk skóry oraz zaczerwienienia. Wraz z rozwojem choroby zmiany te przekształcają się w rumieniowe plamy, które mają predyspozycje do złuszczania się. Ponadto na skórze wysypują się grudki i pęcherzyki z płynem. Zmianom skórnym towarzyszy uciążliwy świąd skóry, która jest sucha, piecze i łatwo ulega uszkodzeniu. W wyniku drapanie swędzących zmian skórnych, następuje tzw. przeczos powierzchniowy - liniowy ubytek na skórze, łatwo ulegający zakażeniu bakteryjnemu. U osób cierpiących na atopowe zapalenie skóry egzema objawia się zazwyczaj na nadgarstkach oraz w zgięciach pod kolanami i na łokciach.

Przyczyny powstawania choroby w wielu przypadkach nie są jednoznaczne i trudne do ustalenia. W sytuacji kiedy udaje się ustalić czynnik alergizujący leczenie jest o wiele łatwiejsze. Również w przypadku występowania alergenów wewnątrzustrojowych ich źródło jest często ciężkie do ustalenia, przez to leczenie bardziej wymagające. Osoby ze skłonnościami do egzemy, lub już dotknięte chorobą nie powinny zbytnio przegrzewać ani wychładzać skóry. Korzystne jest noszenie luźniejszych ubrań, wykonanych z delikatnych materiałów, które nie będą ocierały się o chorą skórę. Ubrania należy prać w specjalnych hipoalergicznych środkach. Im mniej chemii tym lepiej dla twojej skóry. Należy też bezwzględnie unikać unikaj noszenia odzieży z materiałów sztucznych. Zaleca się unikanie stresu i odpowiedniej długości snu.

Należy pamiętać o systematycznym stosowaniu preparatów Blue Cap.

Osoby cierpiące na dolegliwości dermatologiczne powinny zwracać uwagę na właściwą dietę. W przebiegu egzemy o podłożu alergicznym ważne jest wykluczenie z diety pokarmów, które ją powodują. Należy unikać wysoko przetworzonej żywności zawierającej dużą ilość barwników, konserwantów oraz polepszaczy. Negatywnie wpływa również spożywanie dużej ilości tłuszczów zwierzęcych oraz cukru. Ponadto, należy ograniczyć spożywanie kawy, herbaty i napojów alkoholowych.